Pielęgnacja kikuta pępowinowego

Po 9 miesiącach ciąży (choć w rezultacie rzadko zdarza się książkowe 9 miesięcy) rodzisz dziecko i zostajesz wrzucona na głęboką wodę, jaką jest macierzyństwo. Wiąże się ono z nieustanną odpowiedzialnością za drugiego człowieka, już do końca życia. Pamiętaj jednak, że to także czas, kiedy każdy, nawet najmniejszy skrawek szczęścia, będzie przesłaniał Ci trudy dnia codziennego. Jednym z pierwszych wyzwań jest pielęgnacja kikuta pępowinowego. Jak o niego dbać, żeby szybko się wygoił i przestał sprawiać dyskomfort? Co robić, a czego unikać w przypadku pielęgnacji pępka noworodka?

Do czego służy pępowina?

W łonie matki, dziecko połączone jest z łożyskiem za pomocą pępowiny. Pełni ona kilka funkcji życiowych, które są niezbędne dla rozwijającego się płodu. Pępowina dostarcza dziecku tlen i substancje odżywcze, a także odbierane są przez nią produkty przemiany materii. Po porodzie pępowina jest już właściwie niepotrzebna, ponieważ przestaje pełnić swoje funkcje. Każdy z nas ma po tym czasie pamiątkę w postaci pępka na brzuchu. Jest jednak moment po porodzie, kiedy to pępowina stanowi swoisty magazyn, z którego do organizmu małego człowieka powinny odpłynąć wszystkie “korzyści”, które zapewnią mu świetny start poza łonem mamy.

Jaką funkcję pępowina pełni po porodzie?

Po porodzie, dziecko nadal łączy z matką pępowina. Po około 30s po porodzie ustaje w pępowinie tętnienie. Ten moment dla dziecka jest niezwykle ważny. Pępowinę należy zostawić samej sobie jak najdłużej. Dziecko powinno wówczas znajdować się nieco niżej, niż łożysko, by krew mogła do niego odpłynąć i tym samym dać dziecku zapas składników na dobry start.

Jakie korzyści płyną z opóźnionego odcięcia pępowiny?

• Mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia sepsy, krwotoku śródkomorowego, a także niedokrwistości u noworodków, szczególnie wcześniaków
• Podnosi się poziom hemoglobiny i hematokrytu, co ma ogromny wpływ na brak wystąpienia anemii lub jej mniejszą intensywność
• Większe zapasy żelaza w organizmie dziecka
• Zmniejsza ryzyko wystąpienia zakażeń bakteryjnych, chorób płuc i oczu, a także zaburzeń oddechowych
• Stabilizuje poziom cukru we krwi dziecka
• Mózg dziecka jest lepiej dotleniony

Co to jest kikut pępowinowy?

Podczas gdy pępowina zostanie odcięta, niewielka jej część wciąż pozostaje przy dziecku. Ta część, podczas czynności okołoporodowych, zabezpieczana jest jałowym gazikiem i zaciskiem. Po wyjściu ze szpitala rodzice są poinstruowani, jak należy się z nim obchodzić i po jakim czasie kikut powinien odpaść. Czy dbanie o kikut pępowinowy jest trudne? Co to właściwie jest kikut pępowinowy? W pierwszych dniach po porodzie jest koloru biało-niebieskiego i początkowo jest wilgotny. W miarę zasychania, jego kolor i wilgotność ulegają zmianie. Kolor zmienia się od biało niebieskiego na żółty, brązowy, a ostatecznie czarnobrązowy. Ta zmiana, która postępuje w czasie, zbliża kikut do odpadnięcia, po całkowitym wygojeniu pępka. Wskazówki, jakie rodzice otrzymują od personelu medycznego, pozwolą na zmniejszenie wystąpienia ryzyka zakażenia w okolicy pępka. Dbanie o kikut pępowinowy jest łatwe i sprowadza się do kilku prostych czynności.

Pielęgnacja kikuta pępowinowego - jak o niego dbać?

Czy do pielęgnacji kikuta pępowinowego potrzebne są jałowe przedmioty? Najważniejsze jest, by wszystko było po prostu czyste. Pierwszym i najważniejszym punktem jest to, żeby dłonie były umyte. Dziecko ma w miejscu pępka ranę, która się goi, a przez nią, do organizmu, mogą wniknąć drobnoustroje chorobowe - zupełnie, jak przez każdą ranę na ciele człowieka. Najlepszym rozwiązaniem byłoby nie moczyć kikuta, jeżeli natomiast w jakiś sposób się zabrudził - należy go przemyć wodą z mydłem. Następnie należy go delikatnie osuszyć jałowym gazikiem i pozostawić do całkowitego wyschnięcia. Nie używaj plastrów, opatrunków, ani innych rzeczy, by zakrywać pępek. Rana powinna mieć dostęp do świeżego powietrza. Pieluszkę również należy założyć tak, by nie zakrywała ona pępka - można ją wywinąć i zapiąć.

Jak może dojść do zabrudzenia kikuta pępowinowego?

Tak małe dziecko może zabrudzić kikut właściwie tylko w 1 sposób. Może dojść do zabrudzenia kałem. Wówczas szybkim i skutecznym rozwiązaniem okazują się chusteczki nawilżane dla dzieci, które zawsze są pod ręką. Wyciągasz kilka chusteczek z opakowania i przecierasz zabrudzone miejsca. To prawdziwe wybawienie, kiedy nie masz dostępu do bieżącej wody, albo po prostu możliwości umycia pod nią malucha. Sam kikut należy oczyścić chusteczkami nasączonymi wodą i dobre osuszyć.

Pielęgnacja kikuta pępowinowego przy pomocy środków antyseptycznych

Istnieją nadal zalecenia dotyczące dbania o kikut pępowinowy za pomocą środków antyseptycznych. Pamiętaj jednak, że niszczą one naturalną i pożyteczną florę bakteryjną, która znajduje się na skórze wokół pępka. Jeszcze do niedawna istniało przekonanie, że kikut należy przemywać produktami na bazie alkoholu etylowego. Produkty te skutecznie dezynfekują, ale także bardzo wysuszają skórę i przede wszystkim podrażniają. Sam kikut pępowinowy nie boli, ale produkt do dezynfekcji na bazie alkoholu piecze i wywołuje dyskomfort.

Sucha pielęgnacja kikuta pępowinowego

Niemoczony kikut pępowinowy szybciej się goi, przez co również szybciej odpada. Chociaż kikut należy utrzymywać w czystości, to ciągłe przemywanie go jest w zasadzie zbędne, jeżeli nie dojdzie do zabrudzenia kałem lub moczem. Lepiej unikać kontaktu z wodą i niepotrzebnie nie moczyć go. Do czasu, kiedy pępek się całkowicie nie wygoi, do kąpieli nalewaj mniej wody, po kąpieli, podczas wycierania, staraj się nie pocierać skóry dziecka, zwłaszcza w okolicy pępka. Jeżeli dojdzie do jego zamoczenia - osusz go jałowym gazikiem lub patyczkami do uszu. Nie zakrywaj kikuta, by miał on swobodny dostęp powietrza, a także, by go nie podrażniać.

Kiedy powinien odpaść kikut pępowinowy?

To jedno z tych wydarzeń, na które rodzice czekają z wielkim zaangażowaniem, ponieważ kikut pępowinowy sprawia, że zmiana pieluszki i pielęgnacja noworodka jest nie do końca komfortowa. Między 5, a 15 dniem od porodu kikut odpada i później można o tym fakcie zapomnieć.

Niepokojące objawy podczas gojenia się pępka

Niepokoić się można po upływie 2 tygodni od porodu, kiedy kikut nie chce odpaść i wciąż bardzo mocno się trzyma. Należy udać się na wizytę kontrolną do pediatry w przypadku, kiedy występuje krwawienie lub wyciek wydzieliny ropnej, a także obrzęk i zaczerwienienie. Wówczas w pielęgnacji nastąpiły jakieś błędy i lekarz zleci inną metodę opieki, która skutecznie wyleczy pępek dziecka. Zazwyczaj jednak nie ma problemów w kwestii opieki nad pępkiem i wszystko kończy się szybko i bezproblemowo w przeciągu 2 pierwszych tygodni życia dziecka.Jeśli po upływie 2 tygodni kikut pępowinowy nie odpadł, warto skonsultować się z pediatrą. Oczywiście wskazaniem do wizyty u lekarza jest też krwawienie, pojawienie się ropnej wydzieliny oraz obrzęk czy zaczerwienienie. Lekarz skontroluje stan kikuta, i zaleci ewentualne zmiany w jego opiece.

Zapalenie pępka

Obrzęk wokół pępka, ból, zaczerwienienie to stan, w którym należy niezwłocznie udać się do lekarza pediatry, który oceni stan dziecka. Te objawy mogą świadczyć o zapaleniu pępka. W takim przypadku najczęściej kończy się na wdrożeniu antybiotyku, ponieważ zapalenie może przerodzić się w wiele różnych komplikacji. Nie zawsze brzydki zapach, czy wydzielina muszą znaczyć groźne zapalenie. Warto skonsultować się z lekarzem, by szybko zareagować w razie podejrzenia zagrożenia. Pielęgnacja kikuta pępowinowego jest prosta i nie należy się jej bać.